ما در این مقاله با هواپیما های بال دلتا بیشتر آشنا میشویم.
شاید کمتر کسی تجربه ساخت و بازی با موشک های کاغذی را نداشته باشد. این موشک ها مثال ساده ای از نوعی هندسه طراحی بال هستند : بال مثلثی یا بال دلتا. به طور خلاصه، طراحی بال دلتا به بالی گفته می شود که لبه حمله آن با شیب زیادی به سمت عقب کشیده شده(حدودا با زاویه ۶۰ درجه نسبت به بدنه) و لبه فرار آن با زاویه تقریباً ۹۰ درجه نسبت به بدنه هواپیما قرار گرفته است . برخلاف موشک های کاغذی که پروازی آرام و نسبتاً پایداری را به نمایش می‌گذارند ، هواپیما های بال دلتا در سرعت های پایین پایداری کمی دارند و اصولاً مزیت های هندسه بال دلتا در سرعت های مادون صوت بالا ، گذر صوت و مافوق صوت پایین(عدد ماخ کم) نمود پیدا می‌کنند.
از مزایا بال دلتا می توان به استحکام سازه به دلیل افزایش سطح مقطع بال در ریشه بال ، وجود فضای زیاد در بال جهت ذخیره سازی سوخت، تسهیل پرواز در سرعت های نزدیک به سرعت صوت (به دلیل شیب زیاد لبه حمله ، جریان هوای گذرنده از روی بال دیرتر از سایر قسمت های هواپیما به ماخ یک می رسد)، افزایش کنترل پذیری هواپیما و تولید نیروی لیفت (Lift)قابل توجه در سرعت های مافوق صوت اشاره کرد.
ولی این نوع بال معایبی نیز دارد؛ کاهش پایداری هواپیما در سرعت های پایین، افزایش سرعت لازم جهت برخاستن،افزایش مسافت لازم جهت نشستن و برخاستن، ایجاد درگ(Drag) بسیار زیاد در برخی مواقع از جمله هنگام فرود و درنتیجه از دست رفتن سریع انرژی هواپیما و پایداری کم در زاویه حمله های بالا از جمله معایب این نوع طراحی هستند. نکته لازم به ذکر در طراحی بال دلتا اجتناب از نوک تیز ساختن بال است؛ به این معنا که آن قسمت از بال را که محل تلاقی لبه حمله و لبه فرار است را اصطلاحاً می برند، این عمل موجب کاهش پدیده جدایش جریان هوا از سطح بال شده و احتمال استال در زاویه حمله های بالا را کاهش می دهد. انواع مختلف طراحی بال دلتا عبارت هستند از :
Tailless delta، Tailed delta، Cropped delta، Cranked arrow، Compound delta و Ogival delta.
از هواپیمای مشهور کنکورد می توان به عنوان مثالی از مدل Ogival delta یاد کرد و هواپیمای میگ-۲۱ نیز مثالی از Tailed delta است که برای افزایش کنترل پذیری هواپیما از دم افقی استفاده شده است. میراژ-۳ ، میراژ-۵ ، هواپیمای U.F.Typhoon ، اف-۱۰۶ و هواپیمای Avro Vulcan مثال هایی از هواپیمای بال دلتا هستند.
