در قسمت قبل با مدل خاصی از هواپیما های عمود پرواز به نام سیکلوروتور ها آشنا شدیم و اکنون در این قسمت میخواهیم با جنگنده های عمود پرواز آشنا شویم

هواپیما های عمود پرواز در زمینه نظامی کلا به دو دسته تقسیم میشوند یکی تیلت روتور ها که مانند اوسپری v-22 هستند و دسته دیگر جنگنده های عمود پرواز مانند جنگنده F-35B.

نظریه ساخت هواگرد عمود پرواز اولین بار در چند قرن پیش توسط لئوناردو داوینچی ابداع شد که نقشه ها و نظریه هایی از یک پرنده عمود پرواز را در کتاب خود ترسیم کرده بود.
این ایده بعد ها سبب شد اولین هواگرد های عمود پرواز در دهه ۱۹00 به پرواز در بیایند.

در سال ۱۹۵۱ شرکت های کانویر و لاکهید هواپیمایی عمود پرواز طراحی کردند لاکهید طرح XFV را توسعه داد و کانویر هم طرح XFY را توسعه داد هر دو طرح تا سال ۱۹۵۴ پرواز های آزمایشی خود را انجام دادند ولی این دو طرح هم منجر به شکست شد.
طرح ایکس اف وای یک طرح با موتور توربوپراپ که دارای دو ملخ بود که این دو ملخ در خلاف جهت هم چرخش داشتند و همچنین این هواگرد با انتهای خود روی زمین فرود می امد و مانند یک بالگرد از روی زمین برمی خواست و به حالت افقی در می امد.

در سال 1950 تلاش های شوروی برای دست یابی به یک جت عمود پرواز آغاز شد.

در دهه 1960 زمانی که شوروی نیاز به یک جنگنده تهاجمی کوتاه برخاست داشت تست هایی بر روی نسخه هایی از سوخوی 15 میگ23 و 21 با یک موتور عمودی در پشت سر کابین انجام داد که ورودی آن در بالای جنگنده و خروجی آن در پایین بدنه بود تا با ایجاد یک نیروی بالابرندگی هواپیما زودتر از روی زمین برخیزد.
این کار با نصب یک موتور توربوجت ار دی 36 با توان 5181 پاوند رانش انجام شد که البته آزمایشات چندان رضایت بخش نبود زیرا این هواپیما دارای دو موتور بود یکی برای پرواز افقی و دیگری برای بلند شدن هواپیما که باعث افزایش مصرف سوخت و همچنین گرفتن بخشی از فضای سوخت در پشت کابین خلبان شد که در نهایت این ازمایش منجر به دستور ساخت یک نسخه عمود پرواز با نام یاک36 شد.

در سال 2007 اولین تیلت روتور جهان توسط آمریکا به نام V-22 آسپری ساخته شد که همان طور که در قبل اشاره شد یک مدل از هواپیما های عمود پروازیست که پیشرانش ان توسط تیلت روتور است و یکی از پیشرفته ترین عمود پرواز های جهان در زمان خود به حساب شمرده میشد.

در قسمت های بعد با این هواگرد بیشتر آشنا خواهیم شد.

حال به جنگنده اف 35 میپردازیم.

این جنگنده همکنون تنها جنگنده عمود پرواز در حال تولید در جهان است. البته اف35 چندین مدل دارد که نسخه اف35 بی که برای سپاه تفنگدار دریایی امریکا ساخته شده نسخه عمود پرواز است.اف35 یک موتور دارد .

حال به چگونگی تولید لیفت برای برخاستن این جنگده از زمین میپردازیم.

برای برخاست عمود، خروجی موتور در عقب 90 درجه به طرف پایین برگشته و از طرفی یک روپوش در پشت کابین خلبان باز می شود که در واقع ورودی هوا از طریق یک فن بزرگ است که به موتور وصل است و از قدرت آن نیرو میگیرد و به شکل عمود قرار گرفته و نیروی لازم را از بالا، به طرف پایین میدهد. همزمان دو خروجی کوچکی زیر هر بال برای حفظ تعادل وارد عمل می شوند تا تعادل جنگنده به هم نخورد . در واقع در اف35 در هنگام برخواست عمود نیروی لیفت از عقب و مرکز جنگنده و همچنین از دو طرف بال به پایین داده می شود تا جنگنده از سطح زمین برخیزد.
همکنون غیر اف35 که ساخت لاکهید مارتین امریکا است هیچ کشوری هواپیمای عمود پرواز تولید نمیکند. تنها برخی منابع چینی مدعی هستند که چین به دنبال ساخت یک نسخه عمود پرواز جی31 است ولی ان نیز قابل تائید نیست ولی دست کم همکنون هیچ طرح دیگری به غیر از اف35 به شکل تولیدی وجود ندارد.